In deze sectie geven we een samenvatting op hoofdlijnen van het beleid en de financiën van deze begroting 2020. We gaan in op de ambities, speerpunten en doelen, het Bestuursprogramma 2018-2022, de lokale lastendruk, de ombuigingen, de bestedingsvoorstellen en de nieuwe saldi van het begrotingssaldo en het budget beleidsintensivering (de knoppen 1 en 2).
Ambities, speerpunten en doelen
In het vorige hoofdstuk hebben we een toelichting op de speerpunten 2020 weergegeven. Deze speerpunten vormen (samen met het Bestuursprogramma 2018-2022) de basis voor de ambities en de doelen van deze begroting 2020. De ambities en de doelen zijn bij de verschillende (sub)thema’s uitgewerkt. De speerpunten zijn van belang om keuzes in de financiën te maken. Bij de bestedingsvoorstellen 2020 is veelal een relatie te leggen met de speerpunten.
Bestuursprogramma 2018-2022
In het najaar van 2018 is het coalitieakkoord “Vertrouwd, Vernieuwend en Vooruit” (inclusief reacties) uitgewerkt in het Bestuursprogramma 2018-2022. In tegenstelling tot de vorige begroting zijn in deze begroting 2020 de actiepunten voortvloeiende uit het Bestuursprogramma 2018-2022 in de doelen van de verschillende (sub)thema’s opgenomen. Op deze manier kunnen we u middels de reguliere P&C-cyclus periodiek informeren over de voortgang van het Bestuursprogramma 2018-2022.
In de raadsvergadering over de Kadernota 2020 (27 juni 2019) heeft uw raad vragen over het Bestuursprogramma 2018-2022 gesteld. Recentelijk hebben we u aan de hand van een memo (inclusief tekstueel aangepast Bestuursprogramma 2018-2022) deze vragen beantwoord.
Lokale lastendruk
In deze begroting 2020 stellen een verhoging van de OZB voor van 5%. Daarmee komt de lastendruk voor 2020 uit op 4,07%. Dit betekent voor een gemiddeld huishouden een stijging van afgerond € 33 per jaar, oftewel bijna € 3 per maand. In de paragraaf Lokale Heffingen lichten we dit verder toe.
Ombuigingen
Om financiële ruimte voor nieuw beleid te creëren zijn ombuigingen noodzakelijk. We hebben dit tot op heden eerst oud voor nieuw en later nieuw voor oud genoemd. Dit is knop 4 van onze begroting. U heeft aangegeven deze benaming verwarrend te vinden. We stellen dan ook voor om de benaming van deze knop te wijzigen in ombuigingen.
In de Kadernota 2020 heeft u ingestemd met autonome ombuigingen 2020. Dit zijn in feite bijstellingen van budgetten voor het jaar 2020.
In de Kadernota 2020 hebben we uw raad gevraagd reactie te geven ten aanzien van de bestuurlijke keuzes in het nieuw voor oud traject. De meeste bestuurlijke ombuigingen die we bij de Kadernota 2020 aan u hebben voorgelegd hadden betrekking op het Sociaal Domein. Uit de BERAP 2019-I bleek dat een groot deel van de ombuigingen noodzakelijk was om in te zetten voor het Sociaal Domein, specifiek Wmo en jeugdhulp.
In deze begroting 2020 komen we met een concretisering van de ombuigingen die we in de Kadernota aan u hebben voorgelegd. Bij de voorstellen die betrekking hebben op het Sociaal Domein is de adviesraad Sociaal Domein geconsulteerd.
In de onderstaande tabel geven we de invullingen van de Ombuigingen 2020 weer. Alle ombuigingen zijn structureel van aard.
Nr. | Omschrijving | Structureel 2020 |
Ombuiging | ||
1 | Taakstelling Re-integratiebudget | 100.000 |
2 | Steunfonds | 10.000 |
3 | Dienstverlening Andes | 50.000 |
4 | Contractverplichtingen jeugdzorg | 25.000 |
5 | Jeugdhulp (taakstelling) | 250.000 |
6 | Wmo (taakstelling) | 50.000 |
7 | Flexibel subsidie budget | 23.500 |
8 | Stoppen collectieve zorgverzekering | 25.000 |
Subtotaal Sociaal Domein: | 533.500 | |
9 | Kostendekkendheid leges | 20.000 |
10 | Principeverzoeken | 15.000 |
11 | Externe dienstverlening Borg | 10.000 |
Subtotaal BORG/KCC: | 45.000 | |
Totale invulling ombuiging | 578.500 |
In de paragraaf Ombuigingen 2020 in Onze portemonnee lichten we de voorstellen toe.
Om u een sluitende begroting 2020 aan te bieden stellen we een incidentele ombuiging van € 300.000 voor. In de 1ste bestuursrapportage 2020 komen we met voorstellen op welke wijze we invulling aan deze ombuiging geven.
Bestedingsvoorstellen
We willen twee keer per jaar een integrale afweging maken over bestedingsvoorstellen, namelijk bij de begroting en bij de 1ste bestuursrapportage.
In de Kadernota 2020 heeft u ingestemd met de autonome bestedingsvoorstellen 2020.
Ook hebben we in deze begroting 2020 een aantal autonome voorstellen. Deze onderwerpen zien we als autonoom, omdat dit onvermijdbare lasten zijn. Hieronder zijn deze voorstellen weergegeven.
Structureel | Incidenteel | |||
Nr | Nieuwe autonome voorstellen | Thema | 2020 | 2020 |
1 | Omgevingswet | Toekomst | 200.000 | |
2 | 1. Regiodeal | Toekomst | 205.000 | |
2. Regiodeal uitvoeringskosten | Toekomst | 80.000 | ||
3 | Verkeerseducatie | Leefomgeving | 26.500 | |
4 | Bijdrage GEOPARK | Economie | 27.000 | |
5 | Intensivering Onze Portemonnee (rechtmatigheid) | Portemonnee | 80.000 | |
Totaal: | 133.500 | 485.000 |
In de Kadernota 2020 hebben we uw raad gevraagd om reactie te geven ten aanzien van onze voorzet voor een aantal bestuurlijke bestedingsvoorstellen. We hebben uw reacties in ons voorstel van deze begroting 2020 meegenomen.
In deze begroting 2020 vragen we uw raad om in te stemmen met de volgende bestuurlijke bestedingsvoorstellen met hoge bestuurlijke prioriteit uit 2019.
Structureel | Incidenteel | |||
Nr | Voorstellen met hoge bestuurlijke prioriteit (2019) | Thema | 2020 | 2020 |
1 | Opbouwwerker veengebied (Andes) | Inwoners | 39.500 | |
2 | Werkbudget regenbooggemeente | Inwoners | 5.500 | |
3 | Werkbudget inwonersparticipatie | Inwoners | 0 | |
4 | Beleidsmedewerker Economische zaken /Cittaslow | Economie | 83.000 | |
5 | Bijdragen BOCE beleidskader | Toekomst | 0 | |
6 | Basis op orde/Betrouwbare overheid (I-transitieplan) | Toekomst | 52.000 | |
7 | Duurzaamheidseducatie | Toekomst | 10.000 | |
Totaal: | 83.000 | 107.000 |
In deze begroting 2020 vragen we uw raad om in te stemmen met de volgende nieuwe bestuurlijke bestedingsvoorstellen.
Structureel | Incidenteel | |||
Nr | Nieuwe voorstellen met hoge bestuurlijke prioriteit | Thema | 2020 | 2020 |
1 | Doorontwikkeling sociaal domein | Inwoners | p.m. | |
2 | Budget dorpsbudgetten | Inwoners | 100.000 | |
3 | Laaggeletterdheid | Inwoners | 40.000 | |
4 | Intensivering onze Inwoners | Inwoners | 141.000 | |
5 | Opbouwwerker 2e Exloërmond | Inwoners | 27.000 | |
6 | Duurzaamheid en energietransitie | Toekomst | ||
1. Uitvoeringskosten | Toekomst | 105.000 | ||
2. Project energietransitie | Toekomst | 130.000 | ||
3. Verduurzamen gemeentelijke gebouwen fase 1 | Toekomst | 9.750 | ||
7 | Koersdocument Organisatieontwikkeling | Toekomst | 50.000 | |
8 | Intensivering onze Toekomst | Toekomst | 50.000 | 100.000 |
9 | Voortgang schaapskudde | Leefomgeving | 20.000 | |
10 | Gebiedsagenda de Monden: Herinrichting Mondkersheem | Leefomgeving | 15.000 | |
11 | Intensivering onze Leefomgeving | Leefomgeving | 101.000 | |
12 | Medewerker verkeer/wegen | Leefomgeving | 72.000 | |
13 | Budget GVVP | Leefomgeving | 18.750 | |
14 | Eikenprocessierups | Leefomgeving | 12.000 | |
15 | Intensivering onze Portemonnee | Portemonnee | 27.000 | |
Totaal: | 451.500 | 567.000 |
Voor een verdere toelichting op de bestedingsvoorstellen verwijzen we naar Bijlage IV Dynamische Prioriteiten Lijst (DPL). In bijlage IV lichten we ook de financiële effecten van ‘Kiezen voor de toekomst’ voor het jaar 2021 toe.
Geactualiseerde saldi
In deze sectie presenteren we de geactualiseerde saldi van Saldo begroting (knop 1) en budget beleidsintensivering (knop 2).
Knop 1: Saldo begroting
Hieronder geven we een toelichting op de financiële mutaties die hebben plaatsgevonden op knop 1 Saldo begroting sinds de Kadernota 2020.
Verloop Saldo begroting (knop 1) | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
Stand Kadernota 2020 | 70.418 | 290.082 | 818.921 | 1.215.543 | 1.215.543 |
1. Effecten Meicirculaire memo structureel | 38.000 | -162.000 | -402.000 | -451.000 | -451.000 |
Stand memo Meicirculaire | 108.418 | 128.082 | 416.921 | 764.543 | 764.543 |
2. Amendement minima | -25.000 | -25.000 | -25.000 | -25.000 | -25.000 |
3. Resultaat financiering (kapitaallasten) | 168.798 | 278.916 | 279.120 | 285.341 | 318.939 |
4. Cao stijging boven 2% en volumeafspraak | -251.749 | -334.158 | -352.567 | -380.976 | -800.976 |
5. Extra middelen jeugd Meicirculaire | 220.285 | 415.000 | 415.000 | 415.000 | 415.000 |
6. Voogdij 18+ Meicirculaire | 169.477 | 182.555 | 90.657 | 90.657 | |
7. Septembercirculaire 2019 | 425.000 | 550.000 | 600.000 | 525.000 | 550.000 |
8. Verhoging OZB van 1,75% naar 5% in 2020 | 189.603 | 189.603 | 189.603 | 189.603 | 189.603 |
9. Overige bijstellingen | -51.162 | -59.212 | -70.128 | -24.997 | 576.873 |
Stand voor bestedingsvoorstellen 2020 | 784.193 | 1.312.707 | 1.635.504 | 1.839.171 | 2.079.640 |
10. Bestedingsvoorstellen structureel 2020 | -668.000 | -668.000 | -668.000 | -668.000 | -668.000 |
11. Effecten Kiezen voor de Toekomst 2021 | -376.500 | -376.500 | -376.500 | -376.500 | |
12. Overheveling naar knop 2 | -100.000 | ||||
Stand begroting 2020 | 16.193 | 268.207 | 591.004 | 794.671 | 1.035.140 |
Toelichting
1. Over de effecten van de meicirculaire 2019 bent u middels een memo in juni 2019 geïnformeerd.
2. In de BERAP 2019-I heeft u een amendement over minima aangenomen. Dit betreft het vervallen van een ombuiging.
3. Resultaat financiering betreft een aanpassing van kapitaallasten met betrekking tot vaste activa, reserves en voorzieningen en vaste geldleningen.
4. Cao stijging boven 2% en volumeafspraak is toegelicht bij het onderdeel Financiële kaders (punt 9).
5. Extra middelen jeugd Meicirculaire betreft gelden die we in eerste instantie als incidenteel (knop 2) hadden opgenomen. Landelijk hebben toezichthouders aangegeven dat er van uit mag worden gegaan dat de incidentele Rijksvergoeding van landelijk € 300 miljoen structureel mag worden geraamd. Een deel (€ 194.715) van de € 415.000 voor jaarschijf 2020 is aan het Sociaal Domein toegevoegd. Het restant aan saldo begroting. Voor een verdere toelichting verwijzen we naar “Wat mag het kosten?“ van thema Onze inwoners.
6. De post Voogdij 18+ lichten we toe in “Wat mag het kosten?“ van thema Onze inwoners.
7. De septembercirculaire 2019 lichten we toe in het onderdeel Financiële begroting van thema Onze portemonnee.
8. De verhoging van de OZB is toegelicht bij de Financiële kaders en de paragraaf Lokale heffingen.
9. Dit betreft de overige bijstellingen die we verwerken om de jaarschijven 2020 t/m 2024 te actualiseren. Hieronder vallen de effecten van verbonden partijen, indexen, huur, stelposten, energie, € 50.000 naar knop 2 voor jaarschijf 2024 etc.
10. De bestedingsvoorstellen (DPL) zijn in bijlage IV toegelicht.
11. Dit zijn de financiële effecten van ‘Kiezen voor de toekomst’ voor jaarschijf 2021. Deze zijn verder toegelicht in bijlage IV.
12. In verband met de dekking van incidentele lasten wordt € 100.000 overgeheveld van knop 1 naar knop 2.
Knop 2: budget beleidsintensivering
Hieronder geven we een toelichting op de financiële mutaties die hebben plaatsgevonden op knop 2 budget beleidsintensivering sinds de Kadernota 2020. Zichtbaar is dat er
€ 256.093 resteert voor nieuw incidenteel beleid bij de BERAP 2020-I.
Budget beleidsintensivering (knop 2) | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
Stand Kadernota 2020 | 731.212 | 777.772 | 832.662 | 1.065.772 | 1.065.772 |
1. Effecten Meicirculaire memo incidenteel | 265.000 | 315.000 | -50.000 | ||
Stand memo Meicirculaire | 996.212 | 1.092.772 | 782.662 | 1.065.772 | 1.065.772 |
2. Bijstellingen paspoorten en ID-kaarten | -66.119 | -64.806 | -63.651 | -62.112 | |
3. Budget beleidsintensivering 2024 | 50.000 | ||||
4. Extra middelen jeugd Meicirculaire | -415.000 | -415.000 | |||
Stand voor bestedingsvoorstellen 2020 | 515.093 | 612.966 | 719.011 | 1.003.660 | 1.115.772 |
5. Bestedingsvoorstellen incidenteel 2020 | -1.159.000 | ||||
6. Effecten Kiezen voor de Toekomst 2021 | -200.000 | ||||
7. Storting uit knop 1 | 100.000 | ||||
8. Nader in te vullen ombuiging | 300.000 | ||||
9. Onttrekking Vrije Algemene Reserve | 500.000 | ||||
Stand Begroting 2020 | 256.093 | 412.966 | 719.011 | 1.003.660 | 1.115.772 |
Toelichting
1. Over de effecten van de meicirculaire 2019 bent u middels een memo in juni 2019 geïnformeerd.
2. In deze begroting 2020 hebben we de opbrengsten van paspoorten en ID-kaarten neerwaarts bijgesteld. Zie hiervoor de toelichting bij het onderdeel “Wat mag het kosten?” van het thema Onze inwoners.
3. Dit betreft de overheveling van knop 1 naar knop 2 van € 50.000 voor jaarschijf 2024. Dit doen we jaarlijks met de gedachte dat knop 2 in de meerjarenraming groeit, zodat er meer ruimte ontstaat voor incidentele wensen.
4. Voor extra middelen jeugdzorg Meicirculaire zie de toelichting van knop 1 en ook de toelichting bij “Wat mag het kosten?“ van thema Onze inwoners.
5. De incidentele bestedingsvoorstellen lichten we toe in bijlage IV.
6. Dit zijn de financiële effecten van ‘Kiezen voor de toekomst’ voor jaarschijf 2021. Deze zijn verder toegelicht in bijlage IV.
7. Dit betreft een overheveling van knop 1 naar knop 2.
8. Dit betreft een incidentele ombuiging van € 300.000. Bij het onderdeel Ombuigingen 2020 in thema Onze portemonnee is dit toegelicht.
9. Een onttrekking aan de Vrije Algemene Reserve (VAR) van € 500.000 is noodzakelijk voor dekking van de incidentele bestedingsvoorstellen. Voor een verdere toelichting verwijzen we naar knop 5 in Onze portemonnee.